هولمز در آوریل ۱۸۹۱ ناپدید شد و تا سال ۱۸۹۴ دیگر دیده نشد. در این فاصله چه اتفاقی افتاد؟
اول او مجبور شد پروفسور موریارتی را از بین ببرد. این دو در بالای پرتگاه رایشنباخ با هم درگیر شدند.اما هولمز باریتسو یا سیستم کشتی ژاپنی را بلد بود، در نتیجه این پروفسور بود که از لبه پرتگاه به داخل رودخانه‌ای در پایین دست رفت.
پس از آن، هولمز با یک صعود تماشایی از صخره بالا رفت، که تا حدودی توسط یک سری سنگ که توسط همدست موریارتی، سرهنگ سباستین موران، از بالا به سمت او پرتاب شده بود، متوقف شد. او با فرار از سرهنگ، ده مایل در تاریکی بر فراز کوه‌ها سفر کرد و یک هفته بعد خود را در فلورانس یافت، با این اطمینان که هیچ کس در جهان نمی‌داند چه بر سر او آمده است. تا این مرحله هیچ دلیلی برای شک کردن به داستان او وجود ندارد. ماجراهای بعدی او برای واتسون روایت شد، زمانی که دوباره خود را در خیابان بیکر با هم یافتند. داستان او این بود که برای دوری از آخرین اعضای بازمانده گروه موریارتی، او به مدت دو سال با نام سیگرسون در تبت سفر کرد. در آنجا از لهاسا بازدید کرد و چند روزی را با رئیس لاما گذراند. سپس از ایران عبور کرد، به مکه سر زد و سفری کوتاه اما جالب به خلیفه در خارطوم داشت، که نتایج آن را متعاقباً به وزارت امور خارجه گزارش داد. سپس، با بازگشت به فرانسه، مدتی را در مون‌پلیه به تحقیق در مورد مشتقات قطران زغال سنگ گذراند و ظاهراً زمانی که خبر قتل رونالد آدیر او را به لندن کشاند، آنجا بود. بقیه داستان در کتاب خانه خالی روایت شده است. ظاهراً مایکرافتِ ارزشمند با دوراندیشی قابل توجه، اجاره اتاق‌های خیابان بیکر را در تمام مدت سه سال پرداخت کرده بود، و در نتیجه خیابان بیکر برای عملیات‌های آینده آماده و در دسترس بود. دامی برای سرهنگ موران پهن شده بود که او فوراً در آن افتاد. به نظر می‌رسد که او آخرین نفر از گروه موریارتی بود و دستگیری او کل ماجرای موریارتی را مختومه کرد. آیا این روایت قابل قبول است؟ قبل از تلاش برای پاسخ به این سوال، باید چهار معمای جداگانه را که نیاز به حل دارند، مطرح کنیم. اول، چه دستگیری موران به معنای پایان گروه موریارتی باشد و چه نباشد، مطمئناً به معنای پایان خود موران نبود، زیرا او هنوز در سپتامبر ۱۹۰۲ زنده بود. چگونه قاتل رونالد آدیر محترم و قاتلِ تلاش‌شده برای شرلوک هولمز توانستند چوبه دار را فریب دهند؟ ثانیاً، چرا هر دو برادر موریارتی «جیمز» نامیده می‌شوند؟ واتسون به ما می‌گوید که او قصد نوشتن «مسئله نهایی» را نداشته، بلکه «به دلیل نامه‌های اخیر در مطبوعات که در آنها سرهنگ جیمز موریارتی از یاد برادر مرحومش، پروفسور، دفاع کرده بود، مجبور به انجام این کار شده است. اما در «خانه خالی»، هولمز از خود پروفسور با نام جیمز موریارتی یاد می‌کند. مطمئناً یافتن دو برادر با نام مسیحی یکسان غیرمعمول است.
مسئله سوم مسئله‌ای است که در نگاه اول به نظر می‌رسد هیچ ارتباطی با موریارتی ندارد. این مشکل «لکه دوم» است.
چرا ظاهراً سه پرونده جداگانه وجود داشته که همگی با نام «لکه دوم» شناخته می‌شوند؟ توضیح ممکن این است که فقط یک پرونده واقعی وجود داشته و دو اشاره کوتاه به پرونده‌ای با آن نام در واقع پیام‌هایی به صورت رمز هستند. اما پیام‌ها چه بودند؟ در نهایت، چگونه می‌توان موریارتیِ «مسئله نهایی» را با همنامش «دره ترس» تطبیق داد؟ در مورد دوم که ظاهراً «در پایان دهه هشتاد» است، واتسون همه چیز را در مورد موریارتی، «جنایتکار علمی مشهور»، می‌داند، اما در «مسئله نهایی» (آوریل 1891) ظاهراً هرگز نام او را نشنیده است. اگر دره ترس در واقع «در پایان دهه هشتاد» باشد، پس واتسون باید حافظه بسیار ضعیفی داشته باشد، زیرا تا سال 1891 نام آن ابرجنایتکار را فراموش کرده است. از سوی دیگر، اگر «مسئله نهایی» اولین مورد از این دو باشد، به نظر می‌رسد که موریارتی و همچنین هولمز از رویارویی با رایشنباخ جان سالم به در برده‌اند. در هر صورت، معمایی وجود دارد که باید حل شود و برای از بین بردن یکی از معماهای جایگزین، باید تاریخ «دره وحشت» را مشخص کنیم.
بردی ادواردز در ۴ فوریه ۱۸۷۵ به ورمسا آمد و حدود سه ماه بعد، اسکوررها دستگیر شدند. محاکمه آنها احتمالاً در اواخر همان سال برگزار شد. تد بالدوین و همدستان او پس از گذراندن ده سال از دوران محکومیت خود آزاد شدند، بنابراین می‌توانیم حدس بزنیم که آنها آزادی خود را در پاییز ۱۸۸۵ به دست آوردند. پس از خروج، آنها بلافاصله توجه خود را به آقای ادواردز معطوف کردند، در حالی که او هنوز در شیکاگو زندگی می‌کرد، دو تلاش انجام شد. بی‌دلیل نبود که او تصمیم گرفت کالیفرنیا آب و هوای سالم‌تری نسبت به شیکاگو دارد. تاریخ عزیمت او به کالیفرنیا مشخص نیست، اما با توجه به فاصله زمانی دو تلاش ناموفق در شیکاگو، احتمالاً اوایل سال ۱۸۸۶ خواهد بود. او باید حداقل شش سال در کالیفرنیا بوده باشد، زیرا او به مدت پنج سال با سیسیل بارکر در آنجا همکاری داشت و خانم ادواردز اول در سال قبل از ملاقات او با بارکر در آنجا درگذشت. بنابراین، زودترین زمان ممکن برای عزیمت او از کالیفرنیا به انگلستان، زمانی در سال ۱۸۹۲ است، و نه در دو یا سه ماه اول آن سال. هفت سال دیگر در ساسکس گذشت و سپس وقایع شرح داده شده در دره ترس از راه رسید. این ما را به سال ۱۸۹۹ می‌رساند، اما همانطور که به ما گفته شده است که قتل در ۶ ژانویه رخ داده است، می‌توانیم با اطمینان بگوییم که ژانویه ۱۹۰۰ زودترین تاریخ ممکن برای دره ترس است. شواهد بیشتری مبنی بر اینکه ۱۹۰۰ تقریباً دوره مناسب است، در دست است، زیرا بیلی، پیشخدمت، در خیابان بیکر کار می‌کند. ما دوباره در تابستان ۱۹۰۳ در کتاب سنگ مازارین با او ملاقات می‌کنیم و از آنجایی که در آن زمان او فقط یک جوان اما بسیار خردمند و با تدبیر بود، او نمی‌توانسته کار خود را خیلی قبل از ۱۹۰۰ شروع کرده باشد. دره وحشت البته می‌تواند دیرتر از ۱۹۰۰ باشد.
برای مثال، اگر ادواردز قبل از تصمیم به پرواز بیش از یک سال در شیکاگو اقامت داشته باشد، یا دوباره ممکن است قبل از مرگ همسرش بیش از یک سال را در کالیفرنیا گذرانده باشد. اما با توجه به گفته واتسون مبنی بر اینکه این اتفاق در «پایان دهه هشتاد» رخ داده است، تمایلی به سفر بیشتر در سال‌های آینده نداریم. در حال حاضر حداقل ده سال اختلاف داریم. مطمئناً همین کافی است. موریارتی، که باید در سال ۱۸۹۱ می‌مرد، ظاهراً هنوز در سال ۱۹۰۰ زنده است.
با فهرست کردن این چهار مشکل، اکنون می‌توانیم یک بار دیگر به هولمز برگردیم و بررسی کنیم که آیا داستان سرگردانی‌های او بین سال‌های ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳ قابل قبول است یا خیر. آیا او در واقع ابتدا به تبت، سپس به مکه، سپس به خارطوم و در نهایت برای تحقیق مشتقات قطران زغال سنگ به مون‌پلیه رفت؟
مطمئناً درخواست بیش از حد از هولمز در یک لحظه برای متوقف کردن جنگ بی‌پایان خود علیه دنیای جنایتکاران و دفن کردن خود در تبت، مکه و غیره به مدت سه سال، از همه مردم، انتظار زیادی خواهد بود. ظاهراً او قبلاً هرگز علاقه‌ای به این مکان‌ها ابراز نکرده بود یا تمایلی به بازدید از آنها نشان نداده بود و هرگز دوباره به آنها اشاره نکرد. هر چه بیشتر در مورد آن فکر کنیم، این قسمت «تبت» کمتر واقعی می‌شود. در واقع، برای اینکه شکی در آن نباشد، ما باور نداریم که او نه به تبت رفته باشد، نه به مکه یا خارطوم. حتی مون‌پلیه برای مشتقات قطران زغال‌سنگ، اگرچه حداقل شایستگی حضور در قاره درست را دارد، به وضوح مشکوک به نظر می‌رسد. پس او در طول این سه سال به کجا رفته و چرا این داستان خارق‌العاده را برای واتسون تعریف کرده است؟ این یک راز دیگر* است که به لیست طولانی ما اضافه می‌شود. می‌توان با این فرضیه که دوئل بین هولمز و گروه موریارتی امری بسیار طولانی‌تر از آن چیزی بوده که از روایت واتسون به نظر می‌رسد، به راه‌حلی برای برخی از آنها رسید. این فقط به مبارزه‌ای که با مرگ موریارتی در «مسئله نهایی»، سقوط موران در «خانه خالی» و وقایع توصیف شده در آغاز «دره ترس» به اوج خود رسید، محدود نمی‌شود. این [داستان] در طول سه سال فاصله بین «آخرین» و «خانه خالی» در حال پیشرفت بود و سال‌ها پس از «خانه خالی» نیز ادامه یافت، به شکلی که نسل مدرن‌تر آن را جنگ سرد توصیف می‌کند.
شاید هولمز در گفتن این جمله به واتسون که «محاکمه باند موریارتی دو نفر از خطرناک‌ترین اعضای آن، کینه‌توزترین دشمنان من، را آزاد گذاشت» مرتکب کم‌گویی شده باشد.1 در حالی که واضح است که بسیاری از اعضای باند باید با موریارتی کشته شده باشند، احتمالاً تعداد بیشتری زنده مانده‌اند و باند توانسته است به عنوان یک گروه فعال به کار خود ادامه دهد. علاوه بر این، رهبر جدیدی برای جایگزینی پروفسور موریارتی ظهور کرده بود، ناپلئون جدیدی در دنیای جرم و جنایت، که حتی از سلف خود نیز گریزان‌تر بود. ناپلئون اول یک لغزش، یک لغزش بسیار کوچک، مرتکب شد، اما همین لغزش برای سقوط نهایی او کافی بود. دومی چنین اشتباهی مرتکب نشد، و هولمز نتوانست او را به سزای اعمالش برساند. نام او؟ سرهنگ جیمز موریارتی. اکنون نمی‌توان جزئیات کشمکش بین هولمز و سرهنگ را بازسازی کرد. فقط می‌توان یک طرح کلی تا حدودی مبهم را ردیابی کرد و شکاف‌ها بسیار زیاد هستند.
احتمالاً هولمز درست از همان لحظه‌ای که پروفسور در آبشار رایشنباخ سقوط کرد، متوجه شد که گروه تحت نظر برادر او، سرهنگ، به فعالیت خود ادامه خواهد داد. به جای گم شدن در تبت، راه آشکار این بود که خود را تغییر قیافه دهد، با گروه مخلوط شود و از درون با آنها مبارزه کند.
ما می‌دانیم که هولمز هرگز نمی‌توانست در برابر تغییر قیافه مقاومت کند. در زمان‌های مختلف، او را در حال تغییر قیافه به عنوان یک لوله‌کش با کسب و کار رو به رشد، یک ولگرد، یک نمکی پیر، یک مست می‌بینیم. و یک داماد، یک دگراندیش مهربان و ساده‌لوح،کشیش، یک معتاد به تریاک، یک کشیش محترم ایتالیایی، یک کتاب فروش، یک کارگر فرانسوی ریش نتراشیده با بلوز آبی، کارگری که دنبال کار می‌گردد و یک پیرزن. بنابراین واضح است که این مسیری خواهد بود که او در پیش خواهد گرفت.
احتمالاً این نسبتاً موفقیت‌آمیز بود، زیرا سه سال بعد او توانست از مخفیگاه خود بیرون بیاید و به لندن بازگردد. بدون شک بسیاری از اعضای فرعی باند به سزای اعمال خود رسیدند، اما عنکبوت در مرکز تار عنکبوت هنوز آسیبی ندیده بود.
در طول این سه سال، هولمز ممکن است برای عموم مرده باشد، اما بسیار جای تردید است که آیا اسکاتلندیارد این دیدگاه را داشته باشد. احتمالاً آنها از جنگ زیرزمینی او علیه سرهنگ مطلع بودند و بدون شک هر از گاهی برای دستگیری اعضای باند فراخوانده می‌شدند. به عنوان مثال، سلام لستراد به هولمز را هنگام اولین ملاقاتشان پس از بازگشت هولمز به لندن در نظر بگیرید. “خوشحالم که شما را در لندن می‌بینم، آقا.” این به سختی برای کسی که از مرگ بازگشته، خوشامدگویی مناسبی به نظر می‌رسد. به نظر می‌رسد لستراد هیچ کنجکاوی برای دانستن چگونگی زنده ماندن هولمز از رایشنباخ نشان نمی‌دهد، و فرض باید این باشد که او از قبل همه چیز را در مورد آن می‌دانسته است. آیا هولمز در طول این سه سال متحد غیررسمی در رقابت خود با سرهنگ داشته است؟ به نظر ما، می‌توان واتسون را رد کرد. این پزشک شایسته بدیهی است که معتقد بود دوستش مرده است و همانطور که هولمز خاطرنشان کرد، مهم این بود که او فکر کند او مرده است، اگر شما خودتان فکر نمی کردید که این درست باشد چنین شرح قانع‌کننده‌ای از پایان ناخوشایند من نمی‌نوشتید.
علاوه بر این، همدست کردن واتسون به وضوح یک اقدام خطرناک بود. او چنان با هولمز ارتباط نزدیکی داشت که سرهنگ مطمئناً حرکات او را به دقت زیر نظر داشت. از سوی دیگر، مایکرافت هولمز از احتمالات آشکاری برخوردار بود. در حالی که همه واتسون را با هولمز مرتبط می‌دانستند، کمتر کسی به دنبال ارتباط مشابهی بین مایکرافت و برادرش می‌گشت. به نظر می‌رسید مایکرافت تا حد زیادی در دنیای کوچک و مستقل خود زندگی می‌کرد، دنیایی که مرزهای آن اقامتگاه‌هایش در پال مال، دفترش در وایت‌هال و باشگاه دیوجنس بود. هیچ کس به مایکرافت مشکوک نمی‌شد. ما از قبل می‌دانیم که او از زنده بودن هولمز آگاه بود، به او پول می‌داد و اتاق‌های خیابان بیکر و تمام مدارک هولمز را حفظ کرده بود. بنابراین، غیرمنطقی نیست که فرض کنیم او نقش فعالی در جنگ علیه سرهنگ موریارتی داشته است. جزئیات این جنگ احتمالاً هرگز مشخص نخواهد شد، اما ممکن است شامل ارسال پیام‌های رمزی توسط مایکرافت به شرلوک بوده باشد. ما قبلاً تأکید کرده‌ایم که امکان ندارد سه «پرونده جداگانه» وجود داشته باشد که همگی شامل یک لکه دوم باشند که «به نوعی با لکه اول متفاوت بوده است»، و تنها «توضیح ممکن» برای اشارات به پرونده‌هایی با آن نام که در «چهره زرد» و «معاهده دریایی» آمده است، این است که آنها بخشی از یک کد هستند. هر دوی این روایت‌ها برای اولین بار در سال ۱۸۹۳ منتشر شدند، زمانی که «هولمز»، که ظاهراً مرده بود، در واقع «جنگ زیرزمینی» خود را علیه سرهنگ انجام می‌داد.
این موضوع بلافاصله این سوال را مطرح می‌کند که «واتسون» چه نقشی داشته است، زیرا او بود که در واقع «چهره زرد» را نوشت.با این حال، این لزوماً به این معنی نیست که او چیزی در مورد کد می‌دانست.
او ممکن است این دو متن را به درخواست مایکرافت بدون درک اهمیت آنها درج کرده باشد. احتمالاً در روزهای اولیه درگیری، قبل از اینکه “پروفسور” جای خود را به سرهنگ بدهد، هولمز پیش‌بینی کرده بود که او باید پنهان شود، مایکرافت به او در برابر موریارتی‌ها کمک خواهد کرد، و تنها روش امن ارتباط بین آنها، با توجه به پیامدهای فراوان این گروه، از طریق یک رمز بود. ما نمی‌دانیم شرلوک چگونه با مایکرافت ارتباط برقرار می‌کرد، یا اصلاً انجام این کار را ضروری می‌دانست یا خیر. اما پیام‌ها در جهت معکوس از طریق واتسون ارسال می‌شدند، که عادت داشت روایت‌های خود از پرونده‌های هولمز را با اشارات مختصر به پرونده‌های دیگری که دوستش در آنها نقش داشت، تزئین کند. این اشارات وسیله‌ای تحسین‌برانگیز برای انتقال پیام‌های رمزی بود. پس از اختراع رمز، گام بعدی هولمز این بود که مطمئن شود واتسون در انتقال آن همکاری خواهد کرد. بر این اساس، او به واتسون از وجود یک رمز خبر داد، بدون اینکه هیچ جزئیاتی به او ارائه دهد. حتی به او گفته نشده بود که این کد به فعالیت‌های موریارتی مربوط می‌شود. در واقع، احتمالاً در زمانی که این مکالمه انجام شد، واتسون هرگز نام موریارتی را نشنیده بود.
با این حال، هولمز بر این نکته تأکید کرد که در آینده ممکن است مجبور شود پنهان شود، و شاید برای مایکرافت ضروری باشد که پیامی برای او بفرستد، و از آنجایی که مایکرافت نمی‌دانست او کجاست، تنها راه ارتباطی او از طریق انتشارات واتسون خواهد بود. در این صورت، آیا واتسون،موافق است هر روایتی که توسط مایکرافت ارائه می‌شود را منتشر کند، که ظاهراً به پرونده‌های قبلی اشاره دارد، اما در واقع پیامی خطاب به هولمز است؟ علاوه بر این، آیا او قول می‌دهد که این کار را در هر شرایطی انجام دهد، حتی اگر معتقد باشد که هولمز مرده است، و حتی اگر مایکرافت نتواند هیچ مدرکی خلاف آن را به او ارائه دهد؟ واتسون که تا حدودی گیج شده بود و به هیچ وجه نمی‌دانست چه اتفاقی در حال رخ دادن است، قول خود را داد.
در میان نمادهایی که هولمز در کد خود استفاده می‌کرد، «لکه دوم» بود که البته توسط پرونده‌ای به همین نام که در سال ۱۸۸۶ در آن شرکت کرده بود، به ذهن او رسیده بود. این احتمالاً نشان‌دهنده نوعی عملیات یا تحقیق بود که مایکرافت قرار بود علیه گروه انجام دهد و نتیجه آن باید به شرلوک گزارش می‌شد. «عملیات لکه دوم» برای اولین بار در اواخر سال ۱۸۹۲ توسط مایکرافت انجام شد. این عملیات با شکست مواجه شد و بر این اساس لازم بود پیامی مانند «نتیجه ناموفق» برای هولمز ارسال شود. واتسون با کمال تعجب شدید، ناگهان با درخواستی از مایکرافت مواجه شد که باید فوراً در روایت بعدی خود بیانیه‌ای منتشر کند مبنی بر اینکه مورد «لکه دوم» یکی از شکست‌های هولمز بوده است. دکتر البته اعتراض کرد. «لکه دوم» به هیچ وجه یک «شکست» نبود، بلکه یک موفقیت قابل توجه بود. علاوه بر این، تلاش برای ارسال پیام به هولمز چه فایده‌ای داشت وقتی هولمز دیگر در دنیا نبود تا آن را دریافت کند؟ مایکرافت قولش را به او یادآوری کرد. آیا او به هولمز قول نداده بود که این کار را انجام دهد، حتی اگر «معتقد باشد که هولمز مرده است؟» واتسون با اکراه موافقت کرد. او هنوز کاملاً متقاعد شده بود که هولمز مرده است و این یک اتلاف وقت کامل است. اما نمی‌توانست قولی را که به دوست عمدتاً مرده‌اش، داده بود، زیر پا بگذارد. او ممکن است سعی کرده باشد از مایکرافت بفهمد که پیام درباره چیست، اما اگر چنین باشد، احتمالاً مایکرافت پاسخی نادرست یا حداقل طفره‌آمیز به او داده است.
ساده‌ترین راه برای انجام وظیفه‌اش، نوشتن شرح یکی از پرونده‌هایی بود که در واقع با شکست مواجه شده بود، بنابراین در فوریه ۱۸۹۳ کتاب «چهره زرد» را منتشر کرد که در آن به دروغ اظهار داشت که «لکه دوم» پرونده‌ای است که هولمز در آن اشتباه کرده است. اما اگر فعالیت‌های سرهنگ موریارتی نبود، این امکان وجود داشت که «چهره زرد» هرگز منتشر نمی‌شد. چند ماه بعد، مایکرافت دوباره توانست «عملیات لکه دوم» را به اجرا درآورد، این بار با نتایج خوش‌یمن‌تر. در این مورد، او لازم دید که خودش پیام را بنویسد. همانطور که به واتسون تحویل داده شد، حاوی یک جای خالی بود که از واتسون خواسته شده بود نام پرونده‌ای را که در واقع در حال نوشتن آن بود، در آن وارد کند. پیام به شرح زیر بود:
آنها را در یادداشت‌های من تحت عنوان‌های «ماجرای لکه دوم» و «ماجرای کاپیتان خسته» ثبت شده است. با این حال، مورد اول به منافعی با چنان اهمیت می‌پردازد و بسیاری از خانواده‌های اول پادشاهی را درگیر می‌کند که برای سال‌های متمادی، عمومی کردن آن غیرممکن خواهد بود. با این حال، هیچ پرونده‌ای که هولمز در آن دخیل بوده است، ارزش روش‌های تحلیلی او را به این وضوح نشان نداده یا کسانی را که با او در ارتباط بوده‌اند، تا این حد عمیقاً تحت تأثیر قرار نداده است. من هنوز گزارش تقریباً کلمه به کلمه مصاحبه را نگه داشته‌ام که در آن او حقایق واقعی پرونده را به آقای دوبوک، از پلیس پاریس، و به فریتز فون والدباوم، متخصص مشهور دانزیگ، که هر دو انرژی خود را صرف مسائلی کرده بودند که ثابت شد فرعی هستند، نشان داده است.
با این حال، قرن جدید از راه خواهد رسید تا داستان با خیال راحت روایت شود. در همین حال، به دومین مورد از فهرستم می‌پردازم… در این متن، علاوه بر «لکه دوم»، کلماتی مانند «کاپیتان خسته»، «خانواده‌های درجه یک»، «آقای دوبوک»، «پاریس»، «فریتز»، «فون والدباوم»، «متخصص»، «دانزیگ» و غیره، ممکن است (همه آنها یا هر یک از آنها) کلمات رمزی باشند که معنایی را به هولمز منتقل می‌کنند و به او می‌گویند که اختاپوس موریارتی در کجا آسیب‌پذیر است. ناگفته نماند که واتسون این پیشنهاد را فوق‌العاده می‌دانست. در دفعه قبل از او خواسته شده بود که یک جمله نادرست بگوید، حالا از او خواسته شده بود که چیزی را منتشر کند که تا آنجا که به او مربوط می‌شد، کاملاً چرت و پرت بود. اما بار دیگر به یاد دوستش و به قولی که داده بود وفادار ماند. او هنوز متقاعد شده بود که هولمز مرده است. مایکرافت بدون شک دیوانه بود، اما در آن شرایط تنها راه، راضی کردن دیوانه بود. او با قرار دادن کلمات «ماجرای پیمان دریایی»، این متن را در پرونده آن نام گنجاند که برای اولین بار در اکتبر ۱۸۹۳ منتشر شد. اگر آنها می‌دانستند، این پیام برای دار و دسته موریارتی حکم یک هشدار را داشت. اگرچه رهبر گروه زندگی جذابی داشت، اما این گروه به زودی به عنوان یک سازمان از هم پاشید و در اوایل سال بعد، هولمز تصمیم گرفت که دوره جنگ زیرزمینی می‌تواند به پایان برسد و اکنون زمان آن رسیده است که او بار دیگر زندگی خود را در خیابان بیکر از سر بگیرد.
پس از آن، قسمت «خانه خالی» و…سقوط، نه سقوط سرهنگ، بلکه سقوط سرهنگی پایین‌تر، سباستین موران. وقتی این کتاب‌خوانِ فلج، لباس مبدل خود را کنار گذاشت و خود را به عنوان شرلوک هولمز، معرفی کرد، واتسون چنان شگفت‌زده شد که برای اولین و آخرین بار در زندگی‌اش غش کرد. در حالی که سرهنگ آزاد بود، هولمز نتوانست فاش کند که چگونه سه سال گذشته را گذرانده است. سرهنگ نباید بداند که این هولمز بوده که گروه را به سایه‌ای از خودِ سابقش تبدیل کرده است. یا اگر می‌دانست، هر چه کمتر از جزئیات آن مطلع می‌شد، بهتر بود. احتمالاً هولمز با برخی از اعضای گروه، مانند پورلاک، مردی که بعداً در دره وحشت به موریارتی خیانت کرد، تماس داشته است. بنابراین واضح است که داستان واقعی باید یک راز باقی می‌ماند. اما برای توجیه غیبت او باید داستانی گفته می‌شد، بنابراین او سفر به تبت و غیره را ابداع کرد. در ابتدا، حقایق واقعی حتی از واتسون نیز پنهان بود. این یک احتیاط عاقلانه بود. واتسون، با توجه به موقعیت ویژه‌اش به عنوان زندگینامه‌نویس هولمز، توسط همه و همه کسانی که کنجکاو بودند بدانند چه اتفاقی افتاده است، مورد سوال قرار می‌گرفت. همچنین این احتمال وجود داشت که او مجبور شود در دادگاه موران شهادت دهد، زیرا او در دستگیری او حضور داشت. در هر دو صورت، ممکن بود ناخواسته چیزی را فاش کند که موریارتی را هوشیار کند. واضح است که بهترین راه این بود که او را تا زمانی که مدت زمان مشخصی سپری شود و هیجان ناشی از ظهور مجدد هولمز فروکش کند، در بی‌خبری نگه دارند. بنابراین، واتسون تا مدت زمان قابل توجهی پس از بازگشت هولمز از این راز مطلع نشد. البته در آن زمان، او کاملاً به روایتی که در «خانه خالی» ارائه می‌دهد، متعهد بود، اگرچه این روایت تا سال‌ها بعد منتشر نشد.
نتیجه محاکمه موران به جرم قتل رونالد آدیر چه بود، با توجه به اینکه ما می‌دانیم او در سپتامبر هنوز زنده بود. تبرئه بعید به نظر می‌رسد، زیرا واتسون می‌گوید که پرونده برای پیگرد قانونی «به شدت» قوی بود، و او در مورد خانه خالی طوری می‌نویسد که گویی این یکی از موفقیت‌های فراوان هولمز است که اگر هولمز پس از دستگیری موران، متوجه می‌شد که شواهد کافی برای محکومیت ندارد، به سختی آن را انجام می‌داد. بنابراین به نظر می‌رسد که او گناهکار شناخته شده و به اعدام محکوم شده است، اما متعاقباً از مجازات معاف شده است. این عمل بخشش ناشی از هیچ علاقه‌ای از سوی وزیر کشور به موران نبود، بلکه به این باور بود که اگر جانش نجات داده شود، صحبت خواهد کرد. او قرار بود طعمه ای برای آوردن ماهی بزرگتر، سرهنگ موریارتی، باشد. متاسفانه به خاطر این امیدهای خوشبینانه، موران یا نمی‌توانست یا نمی‌خواست صحبت کند. در این مرحله، بهتر است که به جلوتر برویم و داستان موریارتی را از بین ببریم. واتسون، که هنوز از حقایق بی‌اطلاع بود، بلافاصله شروع به نوشتن داستان خانه خالی کرد، اما هولمز از انتشار آن خودداری کرد. احتمالاً در این مرحله، او را از این راز مطلع کرده بودند. بنابراین، خانه خالی به کناری انداخته شد تا در انتظار تاریخ مناسب‌تری باشد، جایی که سرانجام سال‌ها بعد دوباره زنده شد و بدون هیچ اصلاحیه‌ای منتشر شد. هولمز نیز اجازه انتشار هیچ پرونده دیگری را نمی‌داد. زیرا روند طبیعی این بود که با خانه خالی شروع شود، زیرا به موقع منتشر می‌شد.نتیجه این شد که
پس از بازگشت هولمز، هیچ چیز تا آغاز قرن جدید به چاپ نرسید. اینکه هولمز بود، و نه واتسون، که دست بازدارندگی را اعمال می‌کرد، از کتاب «نوروود ۱» مشهود است. مشتری برجسته. در آنجا می‌بینیم که هولمز اعلام می‌کند: «شاید در روزی دور، وقتی به مورخ متعصبم اجازه دهم که یک بار دیگر نقشه احمقانه‌اش را بکشد، اعتبارش را به دست بیاورم – هان، واتسون؟» در حالی که خود واتسون این را تأیید می‌کند وقتی که به ما می‌گوید هولمز «همیشه از هر چیزی به شکل تشویق عمومی بیزار بود، و او مرا با سخت‌ترین عبارات مقید کرد که دیگر هیچ کلمه‌ای از خودش، روش‌ها یا موفقیت‌هایش نگویم – ممنوعیتی که، همانطور که توضیح دادم، تازه اکنون برداشته شده است.»
در همین حال، در سال ۱۸۹۴، اگرچه هنوز منتشر نشده بود، «خانه خالی» قبلاً نوشته شده بود و یک خطای عجیب در متن رخنه کرده بود که تا پس از انتشار کشف نشد. هولمز در مکالماتش با واتسون، هرگز به سرهنگ به این شکل اشاره نکرده بود. اما یک بار، در یک لحظه‌ی بی‌دقتی، حتماً نام «جیمز موریارتی» را از قلم انداخته است. واتسون فوراً به این نتیجه‌گیری طبیعی رسید که «جیمز» نام مسیحی استاد است، و در نتیجه در «خانه‌ی خالی» به «پروفسور جیمز موریارتی» اشاره شده است. البته اگر او فقط به روایت خودش از «مسئله‌ی نهایی» مراجعه کرده بود، متوجه می‌شد که «جیمز» نام استاد نیست، بلکه نام سرهنگ است. اما پس چرا باید این کار را بکند؟ گذشته از همه اینها، در آن زمان او فقط سرهنگ را به عنوان کسی می‌شناخت که در برخی مقالات مطبوعاتی سعی در دفاع از اعتبار برادرش داشته است. گذشته از این، او هیچ چیز در مورد او نمی‌دانست. خیلی زود او در پس‌زمینه‌ی حافظه‌ی واتسون محو شد و نام مسیحی‌اش فراموش شد. اینکه هولمز چه زمانی واتسون را از شخصیت واقعی سرهنگ آگاه کرد، موضوعی حدسی است، اما واضح است که واتسون تا سال ۱۹۰۰، از حقایق آگاه بود. در این زمان، گروه دوباره سازماندهی شده بود و به همان اندازه که در دوران پروفسور کارآمد بود، فعالیت می‌کرد. واتسون اولین روایت خود از دره‌ی وحشت را کمی پس از پایان پرونده نوشت. اما روایتی که او در آن زمان نوشت، روایتی نبود که بعداً منتشر شد. هیچ اشاره‌ای به پروفسور موریارتی نشده بود. در عوض، این سرهنگ موریارتی بود که در دو فصل اول و در بخش پایانی، مرکز صحنه را اشغال کرده بود. بدیهی است که هولمز نمی‌توانست با انتشار به آن شکل موافقت کند. به نقل از سخنان خودش از کتاب «دره وحشت»: «اما او چنان از سوءظن عمومی دور است – چنان مصون از انتقاد – چنان در مدیریت و فروتنی‌اش تحسین‌برانگیز است که به خاطر همان کلماتی که گفته‌ای، می‌تواند تو را به دادگاه احضار کند و با «مستمری سالانه‌ات» به عنوان غرامتی برای شخصیت زخمی‌اش از دادگاه بیرون بیاید.»
واتسون به شدت ناامید شد. اکنون سال ۱۹۰۱ بود و از زمان بازگشت هولمز در سال ۱۸۹۴ هیچ اثری منتشر نشده بود. هولمز دلش به حال او سوخت و پیشنهاد کرد که او باید یکی از ماجراجویی‌های اخیرشان، «سگ باسکرویل‌ها» را منتشر کند. این یک انتخاب بدیهی بود، زیرا واتسون قبلاً گزارش مفصلی از فعالیت‌های هولمز در تالار باسکرویل نوشته بود و اگر قرار بود بقیه پرونده به همین اندازه بررسی شود، او برای مدت قابل توجهی مشغول می‌ماند. نتیجه این شد که «سگ باسکرویل» از آگوست ۱۹۰۱ تا آوریل ۱۹۰۲ به صورت سریالی در مجله‌ی «استرند» منتشر شد. در این میان، این ایده به ذهنش خطور کرد که با بازنویسی «دره‌ی وحشت» می‌تواند از قانون افترا اجتناب کند. چرا پروفسور مرده را جایگزین سرهنگ زنده نکند؟ او اضافه می‌کرد که این پرونده عمدتاً در اواخر دهه‌ی هشتاد میلادی اتفاق افتاده است و او «سباستین موران» و دیگر یادگارهای روزهای گذشته را به صحنه می‌آورد.
نتیجه این است که موریارتیِ «دره‌ی وحشت» اثری عجیب و مرکب است، تا حدی پروفسور و تا حدی سرهنگ. نیازی به گفتن نیست که این پروفسور بود که «دینامیک یک سیارک» را نوشت و سالانه شش هزار دلار به موران حقوق پرداخت کرد. از سوی دیگر، این سرهنگ بود که صاحب هتل گروز بود و هولمز سه بار جداگانه به اتاق‌هایش سر زد و با قتل بردی ادواردز، полодитияها را راضی کرد. اما هولمز هنوز راضی نبود. او حتی حاضر نبود ریسک نسخه اصلاح‌شده را بپذیرد. اگر سرهنگ می‌توانست زیر نقاب پروفسور شناسایی شود، هنوز هم ممکن بود افتراآمیز تلقی شود. علاوه بر این، گذشته از افترا، او نمی‌خواست سرهنگ را از خط مشی احتمالی آینده آگاه کند. ظاهراً پورلاک تنها خائن در اردوی سرهنگ در آن زمان بود، اما ممکن بود در آینده جانشینی داشته باشد. بنابراین انتشار کتاب بار دیگر به تعویق افتاد و بار دیگر، هولمز برای تسلی دادن به واتسون به خاطر ناامیدی‌اش، در جهت دیگری امتیاز داد. او ممنوعیت کتاب «خانه خالی» را لغو کرد که بر این اساس، برای اولین بار در اکتبر ۱۹۰۳ در مجله استرند به چاپ رسید و در ماه‌های بعد ده‌ها پرونده دیگر نیز به دنبال آن منتشر شد. با این حال، «دره وحشت» نمی‌توانست «در زمان حیات سرهنگ» منتشر شود، مگر اینکه مدرک قطعی برای اثبات گناه او به دست می‌آمد. در نهایت، این کتاب نیز «از سپتامبر ۱۹۱۴ تا مه ۱۹۱۵» به مجله «استرند» راه یافت، که از آنجا به نظر می‌رسد احتمال دارد سرهنگ در اوایل سال ۱۹۱۴ درگذشته باشد.
«هولمز» و «واتسون» در آن زمان برای شکست دادن جاسوس آلمانی، «فون بورک»، همکاری خود را از سر گرفته بودند. هولمز و دکتر پیشنهاد کردند که از آنجایی که سرهنگ اکنون «مرده» و گروه از هم پاشیده است، دیگر هیچ اعتراضی به روایت داستان «دره وحشت» باقی نمی‌ماند. با این حال، هولمز خاطرنشان کرد که حتی اکنون نیز «هیچ مدرک قطعی برای اثبات گناه او ندارند،» بنابراین او با مهارت ردپای خود را پوشانده بود، و احساس می‌کرد که انتقاد می‌تواند به طور موجهی مطرح شود، مگر اینکه آنها در موقعیتی باشند که بتوانند هر آنچه گفته شده را اثبات کنند. برای غلبه بر این مشکل، واتسون پیشنهاد انتشار روایتی را که قبلاً نوشته بود و در آن از موریارتی به عنوان «پروفسور» یاد شده بود، داد. هولمز با این پیشنهاد موافقت کرد. او در آن زمان از کل ماجرا خسته شده بود و در واقع بیشتر به رقابت خود با فون بورک علاقه‌مند بود. از این رو «دره ترس» آنطور که امروز می‌شناسیم، با موریارتی که نیمی پروفسور و نیمی سرهنگ است، شکل می‌گیرد. این، حماسه موریارتی را به پایان می‌رساند. شاید آینده آشکار کند که سرهنگ یک پیرمرد محترم و بی‌گناه بوده است، «لکه دوم» یک رمز نبوده است، موران روش دیگری برای فریب دادن چوبه دار پیدا کرده است و دو برادر نام مسیحی یکسانی داشته‌اند. اما حتی اگر شواهد جدیدی در مورد همه این سؤالات ارائه شود، باز هم آن را بسیار دشوار خواهیم یافت.باور کردن اینکه هولمز تا به حال به تبت نزدیک شده باشد، دشوار است.
